In het kort:
- Wat? Toerusting van docenten bij begeleiden van verantwoord studentonderzoek in het hbo
- Waarom? Om de kritische kenniswerkers van de toekomst op te leiden
- Hoe? Hogescholen wisselen kennis en materialen uit via de OIIOMaterialenbank en andere netwerkprojecten
In een complexe kennismaatschappij en een wereld waarin AI steeds verder integreert, wordt het steeds belangrijker dat studenten een kritisch oordeelsvermogen en bewustzijn ten aanzien van (kennis uit) onderzoek ontwikkelen. Niet omdat we onze studenten opleiden tot onderzoekers maar juist omdat zij de kritische professionals en betrokken burgers van de toekomst zijn. Ze hebben inzicht nodig in hoe betrouwbare, bruikbare kennis tot stand komt en wat de valkuilen zijn, om kennis verantwoord in te kunnen zetten in hun beroepspraktijk. Daarom maken we in het hbo studenten bewust van ethisch verantwoord, integer onderzoek.
Vanaf de eerste oefeningen in onderzoeksvaardigheden in het eerste studiejaar tot en met stage- en afstudeeronderzoek begeleiden docenten studenten richting een onderzoekende (beroeps-)houding. Onderdeel van die begeleiding is dat zij studenten helpen hun onderzoekswerk ethisch verantwoord en integer uit te voeren. Andere afstudeervormen naast de scriptie worden belangrijker maar wat blijft is de onderzoekende component die nodig is om je te kwalificeren als hbo-opgeleid professional.
Hoe kunnen docenten in hun begeleidende rol hbo-studenten ondersteunen in het doen van ethisch verantwoord, integer onderzoek? Om docenten hierbij te helpen richtten Heleen Wellner (Hogeschool van Amsterdam) en Mariël Kanne (Hogeschool Utrecht) in 2023 Hogescholennetwerk OnderzoeksIntegriteit In Onderwijs (OIIO) op. De missie van OIIO is elkaar als hogescholen te inspireren en kennis en (onderwijs-)materialen op dit thema uit te wisselen. Het netwerk richt zich daarbij nadrukkelijk op het hbo. Een kerngroep binnen het netwerk voerde een behoeftenonderzoek uit, organiseert bijeenkomsten en nam het initiatief tot de open, online Materialenbank.
Dat is waar we nu staan: Hogescholennetwerk OIIO lanceert op 31 oktober 2025 - met medewerking van het Netherlands Research Integrity Network (NRIN) - de OIIO-Materialenbank. Begeleiders van studentonderzoek vinden hier (onderwijs-)materialen die ingezet kunnen worden om studenten bewust te maken van en te ondersteunen bij ethisch verantwoord, integer onderzoek. Van games tot instructievideo’s en van gesprekskaarten tot handleidingen: je vindt het in de OIIO-Materialenbank. Studenten kunnen ook zelf rechtstreeks gebruik maken van de Materialenbank. We nodigen, mede langs deze weg, iedereen die studentonderzoek in het hbo begeleidt – of daar anderszins bij betrokken is- uit:
- maak gebruik van de OIIO-Materialenbank;
- breng collega’s op de hoogte;
- heb of ken je nog meer geschikt materiaal om te delen? Dien het in bij de redactie (o.v.v. OIIO Materialenbank) want samen laten we de OIIO-Materialenbank groeien en houden we deze actueel en relevant!
Namens kerngroep OIIO,
Heleen Wellner -HvA, Mariël Kanne -HU, Susan Berentsen -HAN