Voorbeelden praktijkgericht onderzoek

Met titel ‘rising star’ behoort Vincent Voet tot de wereldtop van duurzaam
Uit ruim 300 nominaties wereldwijd is NHL Stenden Hogeschool-onderzoeker Vincent Voet door wetenschappelijk tijdschrift ACS Materials uitgeroepen tot een van de 17 ‘rising stars’ van over de hele wereld. Het onderzoek waaraan Vincent de uitverkiezing heeft te danken, gaat over de circulariteit van kunststoffen, met in het bijzonder de recycling van 3D-geprinte plastics. Lees meer 


Medicijnen maken voor zeldzame ziektes net zo eenvoudig als koffie zetten
Het juiste medicijn, op de juiste plek, op het juiste tijdstip: als het aan Hogeschool Saxion-lector NanoBio dr. ir. Martin Bennink ligt, is dat voor een aantal medicijnen over enkele jaren mogelijk. Met een apparaatje dat instant gepersonaliseerde medicijnen kan maken. "Als dit onderzoek er toe leidt dat we mensen met zeldzame aandoeningen ter plekke van de juiste medicijnen kunnen voorzien, gaat dat op veel manieren een wereld van verschil maken”, aldus Bennink. Het onderzoeksproject NANOSPRESSO-NL is in november 2022 van start gegaan. Lees meer 


Het RAAK-onderzoeksproject Ergotherapie en DIY-technologie van Zuyd Hogeschool | Zuyd University of Applied Sciences heeft de RAAK-award 2022 en de bijbehorende hoofdprijs van € 10.000,- gewonnen. Het onderzoek richt zich op het op maat maken van hulpmiddelen voor mensen met een beperking. Lees meer


Het praktijkgericht onderzoek van hogescholen ontstaat vanuit een vraag of probleem uit de praktijk. Een ander voorbeeld. Op dit moment leven er zo’n 290 duizend mensen in Nederland met dementie. De verwachting is dat dit aantal verdubbelt in 2050 naar ruim een half miljoen. Yvonne Kerkhof, onderzoeker bij het lectoraat Smart Health van Hogeschool Saxion, deed promotieonderzoek naar de vraag: wat kun je aan dementie doen en wat kun je als mens met dementie, verzorgende of familie/vriend nog wel? Lees meer


Onderzoek naar de gezondheid van de zwarte neushoorn in de dierentuin
Zwarte neushoorns zijn een enorm bedreigde diersoort, zowel in het wild als in dierentuinen. Onderzoekers en studenten van Hogeschool Leiden doen samen onderzoek naar de gezondheidsproblemen van deze neushoorn. Van de ongeveer 100.000 zwarte neushoorns die in de zestiger jaren nog in het wild leefden, zijn er nu nog slechts 5000 individuen over als gevolg van afname van het leefgebied en stroperij. De zwarte neushoorns in dierentuinen worden, vanwege ernstige gezondheidsproblemen, eveneens bedreigd. Een team van Hogeschool Leiden analyseert het DNA in neushoornpoep en bloed voor de ontwikkeling van een methode om ernstige gezondheidsproblemen bij neushoorns in dierentuinen vroegtijdig te kunnen opsporen. Op initiatief van Diergaarde Blijdorp werkt het Leiden Centre for Applied Bioscience nauw samen met andere dierentuinen, onderwijs- en onderzoeksinstellingen zodat zwarte neushoorns in een zo'n goed mogelijke gezondheid kunnen worden gehouden. Lees meer


Inspelen op verschillen verslavingspreventie jonge statushouders
Vroegtijdig signaleren, preventief handelen en werken aan een vertrouwensband. Rekening houdend met culturele verschillen. Dit verkleint het gat tussen jonge statushouders, de ggz en de verslavingszorg, zo ontdekten docent-onderzoekers van het lectoraat Integratie van Psychiatrische en Somatische Zorg van de Hogeschool van Amsterdam. Hun 3-jarige onderzoek naar de beste begeleiding van jonge statushouders (18-26) loopt inmiddels 1 jaar.  Lees meer 


Bamboe uit Europa als milieuvriendelijk alternatief voor tropisch hardhout
Bamboe is een veelbelovende hernieuwbare grondstof die snel groeit, een grote CO2-opname kent en uitmuntende chemische en mechanische eigenschappen bezit. Je kan meubels, textiel, eten, medicijnen en zelfs bouwmaterialen maken van bamboe. Het kan uiteindelijk verschillende vormen van tropisch hardhout vervangen en is een alternatief voor staal en beton. Tot nu toe werd het uitsluitend vanuit Azië geïmporteerd – maar nu in Portugal de eerste grootschalige Europese bamboeplantage een feit is, ligt de weg open voor het onderzoeken van de mogelijkheden van een duurzame waardeketen voor bamboe.  Is het mogelijk om de gehele waardeketen – van grondstof via verwerking, halffabricaat en ontwerp naar meubel – duurzaam vorm te geven en transparant te houden? Het lectoraat Tactical Design van ArtEZ University of the Arts onderzoekt wat hierbij komt kijken, samen met de bamboeplantage van BambooLogic in Portugal, het Nederlands Openluchtmuseum, Wageningen University & Research, diverse bedrijven voor onder meer vezelverwerking, houtverduurzaming en meubelproductie, verschillende ontwerpers en studenten en docenten van ArtEZ. Studenten van ArtEZ gaan binnen de opleiding Product Design aan de slag met onderzoeksvragen in het kader van Bamboo Europe. Ze werken toe naar testprototypen van buitenmeubilair op basis van bamboe, die in 2024 worden getest in de praktijk. (Zie ook: Bamboe uit Europa als milieuvriendelijk alternatief voor tropisch hardhout?, EenVandaag.)


De cover van PIT over landbouw, water en voedsel -- klik op de afbeelding om te vergrotenMagazine over praktijkgericht onderzoek
Maak kennis met PIT magazine. PIT staat voor praktijk, innovatie en toepassing: de kern van praktijkgericht onderzoek. Het magazine zet praktijkgericht onderzoek in de schijnwerpers en belicht de kracht van de samenwerking tussen hogescholen, bedrijven, kennisinstellingen en andere partijen.


Website over doorwerking praktijkgericht onderzoek
Praktijkgericht onderzoek heeft in relatief korte tijd een hoge vlucht genomen. Inmiddels zijn honderden lectoren werkzaam op alle hogescholen. Wat levert dit nu allemaal op? Aan welke concrete veranderingen in de samenleving draagt het praktijkgericht onderzoek bij? Hoe werken de uitkomsten door in de stad en de regio? En: hoe toon je aan wat de maatschappelijke impact is van onderzoek aan hogescholen? Diverse hogescholen sloegen de handen ineen en lanceerden met een Impulssubsidie van Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA de website Doorwerking hbo onderzoek.

De site biedt ondersteuning bij het verbeteren van de doorwerking van praktijkgericht onderzoek aan hogescholen. De tools, indicatoren, blogs en ervaringen op de site helpen lectoren, onderzoekers, docenten en beleidsmedewerkers bij het realiseren van, en rapporteren over het toegankelijk maken van onderzoek bij een breder publiek. Harry van Vliet, lector bij de Hogeschool van Amsterdam, vertelt in dit interview over het platform.


MerianMaastricht Experimental Research In and through the Arts Network
Maastricht Experimental Research In and through the Arts Network (MERIAN) is een omgeving waarin geselecteerde PhD-kandidaten vanuit alle kunst- en wetenschappelijke disciplines een promotietraject in ‘Maastrichtse stijl’ artistiek #onderzoek kunnen doen. Promovendi ontwikkelen innovatieve onderzoeksstijlen waarbij ze de krachten en kwetsbaarheden van kunst en wetenschap met elkaar combineren. Hun onderzoek gaat in op maatschappelijke kwesties die relevant zijn in de Euregio Maas-Rijn. Merian biedt kansen voor #docenten die hun talenten verder willen ontwikkelen.

MERIAN is in studiejaar 2020-2021 van start gegaan als een ruimte voor gezamenlijk onderzoek dat zich tussen maken en denken afspeelt. Deze samenwerking tussen Zuyd Hogeschool | Zuyd University of Applied Sciences, Jan Van Eyck Academie en Universiteit Maastricht bouwt op bestaande expertise in de onderzoeks-, kunst- en hogeronderwijsnetwerken in Maastricht. Meer informatie: Ruth Benschop, lector Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten, Zuyd Hogeschool, e-mailwebsite.


Pilot mensen met een licht verstandelijke beperking
Naar schatting heeft 1 op de 17 Nederlanders een licht verstandelijke beperking (lvb). Voor deze mensen is onze samenleving niet optimaal ingericht. Daarom komen zij gemiddeld vaker in aanraking met politie en justitie. Ook is hun recidivepercentage hoger dan gemiddeld. Om dat te voorkomen en terug te dringen voerde het lectoraat Toegankelijkheid van het Recht van Hogeschool Inholland / Inholland University of Applied Sciences samen met organisaties uit het justitieel én sociaal domein in Rotterdam Zuid een lvb-pilot uit.

De onderzoekers interviewden professionals, woonden overleggen bij en praatten met de doelgroep. En zij betrokken studenten bij het onderzoek. De uitkomsten van de lvb-pilot? Mensen met een lvb worden beter bejegend, er is meer kennis en kunde over mensen met een lvb en aandacht voor de mogelijkheid dat mensen een lvb kunnen hebben. Veel deelnemende organisaties hebben een eigen aanpak ontwikkeld voor mensen met een lvb.

Bezoek de website voor meer informatie. En lees het interview in NRC Handelsblad over deze aanpak.


21e-eeuwse vaardigheid computational thinking (CT) en basisonderwijs
De Stichting voor Katholiek Basisonderwijs Gelderland (SKBG) wilde weten hoe leerkrachten de 21e-eeuwse vaardigheid computational thinking (CT) kunnen toepassen in hun onderwijs. CT bevindt zich precies op het raakvlak tussen denkvaardigheden (kritisch denken, creatief denken en probleemoplossend vermogen) en digitale vaardigheden (mediawijsheid, ICT-basisvaardigheid en informatievaardigheid). De leerkrachten van de aangesloten basisscholen wilden graag aan de slag met CT-vaardigheid, maar wisten niet hoe. Iselinge Hogeschool nam die vraag als uitgangspunt voor een tweejarig praktijkgericht onderzoek voor en met professionals uit het basisonderwijs. Het eindproduct: de kennisbank skbgdenktvooruit.nl, ontwikkeld door een onderzoeksgroep bestaande uit leerkrachten, een directeur, docent-onderzoekers en pabo-studenten van Iselinge.

De kennisbank is een professionaliseringstool voor directeuren en leerkrachten. De kennisbank is daarnaast een interactief platform: leerkrachten stellen vragen aan hun expert-collega’s en voegen zelf activiteiten eraan toe. De bank is afgestemd op de beginsituatie en de wensen van SKBG. Echter, hij is ook vrij toegankelijk voor alle leerkrachten en andere belangstellenden die aan de slag willen met CT. Docent-onderzoeker Rosanne Hebing bij Iselinge vertelt u er graag meer over, e-mail.


Energiepositieve wijk in Amsterdam-Noord
Amsterdam realiseert een ‘energiepositieve wijk’ (‘positive energy district’, ofwel PED) op het voormalige bedrijventerrein Buiksloterham. Onder leiding van Urban Technology – Centre of Expertise HvA en HvA Urban Governance and Social Innovation van de Hogeschool van Amsterdam werken onderzoekers aan deze nieuwe buurt, waar het energieverbruik gedekt moet worden door duurzame energie opgewekt in de buurt zelf. De verwachting is dat de toekomstige bewoners meer energie produceren dan ze zelf gebruiken. Dit overschot zal worden verhandeld op een lokale energiemarkt.

De onderzoekers geven het concept ‘energy citizenship’ vorm en betrekken de bewoners van de PED in het onderzoek. Ook is er gestart met het opzetten van PED Innovatieateliers binnen wijken van acht samenwerkende steden, verspreid over Europa. Onderzoeksvragen zijn bijvoorbeeld: Wat hebben bewoners nodig om straks te wonen in een energiepositieve wijk? Zijn er technologische innovaties die vragen om nieuwe vaardigheden of kennis en gedrag van bewoners? En zal dit andere duurzamere gewoontes stimuleren? Naast technologische oplossingen kijkt de onderzoeksgroep ook naar nieuwe vormen van burgerparticipatie, effectieve businessmodellen en de opschaling en uitrol van zo’n wijk in andere steden. Met studenten van de minor Energiepositieve stad worden ideeën verkend over PED's voor andere delen van Amsterdam-Noord.


Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland - De Haagse Hogeschool
Verzilveren van digitaliseringskansen door het MKB in de Zuid-Hollandse maakindustrie om daarmee deze regio innovatiever, concurrerender en toekomstbestendiger maken. Dat is het doel van het praktijkgericht onderzoek door het kenniscentrum Digital Operations & Finance van De Haagse Hogeschool Sciences in samenwerking met FME en Koninklijke Metaalunie. Zij streven naar meer inzicht in en de toepassing van bewezen best practices voor onder meer digitalisering, circulaire businessmodellen, procesoptimalisatie, supplychain en logistiek.

In dit project werken onderzoekers, bedrijfskundigen, ingenieurs en studenten gezamenlijk aan praktijkgericht en probleemgestuurd onderwijs en onderzoek. Dat leidt tot nieuwe kennis voor het mkb en relevante casuïstiek vanuit de praktijk. Het kenniscentrum Digital Operations & Finance is een van de partners in het SMITZH-consortium. SMITZH staat voor Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland. De Haagse Hogeschool is sinds 2019 actief in het SMITZH-consortium. Voor meer informatie: Lectoraat Smart Sustainable Manufacturing


POINT-onderwijsonderzoekswerkplaatsen Fontys Hogescholen

Een duurzame professionele leergemeenschap creëren rondom passend onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen. Daaraan werken leraren, pabodocenten, studenten en wetenschappers met elkaar samen in de POINT-onderwijsonderzoekswerkplaatsen van Fontys Hogescholen. POINT staat voor Passend Onderwijs Ieder Nieuw Talent. Op basis van gelijkwaardigheid werken alle betrokkenen samen aan onderzoek, zowel praktijkgericht als wetenschappelijk. POINT vertaalt de inzichten naar praktische adviezen en producten die direct ten goede komen aan de onderwijspraktijk, via bijvoorbeeld workshops en publicaties. Voor leraren maakt POINT hun beroep nog interessanter: het samen onderzoeken in een inspirerend netwerk, waar de opbrengsten er écht toe doen.  

POINT heeft de Award van de European Association for Practitioner Research on Improving Learning (EAPRIL) gewonnen, een Europese prijs voor 'het beste innovatieve project op het gebied van leren en ontwikkelen met impact voor theorie én praktijk'. De POINT-contactpersonen zijn: Elise Samsen (Tilburg), Kim Smeets (Eindhoven) en Kim Lijbers (Den Bosch).  Video


Leer- en InnovatieNetwerk - Hogeschool Inholland

In een Leer- en InnovatieNetwerk (LIN) werken een zorginstelling en het onderwijs samen. De vragen en behoeften van verpleeghuizen en de wijkverpleging staan daarbij centraal. Die leiden tot kwaliteitsprojecten waarin studenten, docenten, verpleegkundigen en verzorgenden samenwerken en onderzoeken. Met als doel de kwaliteit van de zorg en het welzijn van de cliënten te verbeteren door permanente professionalisering van de medewerkers.
 
Het LIN is een initiatief van het lectoraat Gezondheid & Welzijn van Kwetsbare Ouderen van Hogeschool Inholland / Inholland University of Applied Sciences . Momenteel zijn er 11 LINs in zes verschillende zorginstellingen. Het concept is ook geïmplementeerd in de academische ziekenhuissetting. Er zijn concrete plannen voor een LIN in de geestelijke gezondheidszorg en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Inmiddels hebben ook ROC’s het LIN-concept geadopteerd.
 
Download: 'Leer- en innovatienetwerk - Leren van en met elkaar' 


Surfscan - Zuyd Hogeschool

Een diagnose versnellen en een behandeling verbeteren, dat beoogt het project Surfscan. De deelnemers ontwikkelen een snel, handzaam en betrouwbaar meetinstrument om biomarkers - metingen die iets zeggen over onze gezondheid - te bepalen dichtbij de patiënt, bijvoorbeeld bij de huisarts of zelfs thuis. Dat resulteert in een snellere en goedkopere #diagnose omdat het monster niet eerst naar een laboratorium gaat.

Deelnemers aan dit project zijn Zuyd Hogeschool | Zuyd University of Applied Sciences, Universiteit Maastricht, Zuyderland, MUMC+|Herstelzorg en de bedrijven PathoFinder B.V., Promicol B.V. en Chemelot Innovation and Learning Labs ( CHILL ). Studenten voeren in het project deelopdrachten uit. Zij werken daarbij multi- en interdisciplinair samen aan hun competenties. Ook kennis en vaardigheden rondom deze techniek vinden hun plek binnen de curricula van de drie onderwijsinstellingen. Meer informatie: Olaf Brouwers


STIP-Methode - Hogeschool Rotterdam

Steeds meer mensen met dementie, wonend in verpleeghuizen, hebben complexe zorg nodig. De meesten van hen vertonen symptomen van psychische pijn zoals depressief, psychotisch en agressief gedrag. Onnodig vaak krijgen zij 'rustgevende' medicijnen voorgeschreven. Er moet echter eerst worden gekeken naar effectievere oplossingen. Het lectoraat 'Functiebehoud bij Ouderen in Levensloopperspectief' van de Hogeschool Rotterdam heeft daarvoor de STIP-Methode ontwikkeld: STapsgewijze Integrale preventie en behandeling van Probleemgedrag. 

Het lectoraat werkt daarbij samen met Leiden University Medical Center, UMCG, Amsterdam UMC, Erasmus Universiteit Rotterdam, Geriant, Van Maar Advies Corine van Maar, Stichting Wetenschap Balans en BPSD Care. Stagestudenten van Verpleegkunde en SocialWork dragen in de verpleeghuizen De Zellingen en WVO Zorg bij aan de uitvoering en evaluatie van de STIP-methode. 


Living Lab Hedwige-Prosperpolder - HZ University of Applied Sciences, Hogeschool VHL en Hogeschool Rotterdam

Extremere weersituaties en dreiging van het water komen steeds vaker voor. HZ University of Applied Sciences werkt samen met 13 internationale partners aan kennis en oplossingen om die dreiging het hoofd te bieden, bijvoorbeeld in het Polder2C’s Living Lab Hedwige-Prosperpolder. Dat gaat de robuustheid van de huidige kustbescherming testen en de veerkracht tegen overstromingen verbeteren. 

De Levee Challenge, waarbij studenten worden uitgedaagd om de dijk van die polder zo goed mogelijk te repareren, de Winterschool en excursies zijn daarbij voorbeelden van doorwerking naar het onderwijs. Het project betrekt studenten daarnaast via stages, afstudeeropdrachten en minoren. Ook dient het gebied als Living Lab binnen de gezamenlijke Master opleiding River Delta Development van HZ University of Applied Sciences, Hogeschool VHL en Hogeschool Rotterdam.

Bezoek de projectwebsite voor meer informatie en contact.


Samen in Beweging met kwetsbare bewoners - Hogeschool Viaa

Het verhogen van welzijn en gezondheid. Dat is het doel van het project 'Samen in Beweging met kwetsbare bewoners', waarin bewoners, zorg-, welzijn- en sportprofessionals, en gemeenten samenwerken in de regio Zwolle. Door deel te nemen aan bijvoorbeeld ouderengym of een wandelgroep ontmoeten bewoners elkaar. Voor kwetsbare mensen is dat soms een van de weinige activiteiten met de buitenwereld. Het Centrum voor Samenlevingsvraagstukken van Hogeschool Viaa onderzoekt samen met het Lectoraat Zorg en Zingeving hoe je die activiteiten zo goed mogelijk inzet. Docent-onderzoekers voeren het onderzoek uit, begeleiden de leergemeenschappen en passen de resultaten toe in de opleidingen Sociaal Werk en Verpleegkunde. Ook voeren studenten deelonderzoeken uit naar de behoeften en ervaringen van bewoners.

Voor meer informatie over dit project: Marja Jager-Vreugdenhil, lector Samenlevingsvraagstukken Viaa


Energiearmoede en energiebesparing - Hogeschool Utrecht

De gasprijzen stijgen naar een recordniveau. Stijgende energiekosten en tekortschietende energiebesparing leveren vooral voor armere huishoudens grote problemen op. Energiearmoede is een bekend probleem in veel Europese landen. Veel mensen zijn niet in staat hun energierekening te betalen. Voor de private huursector blijkt dat het heel lastig is om huurders met energiearmoede te identificeren en om hen te bereiken met de juiste middelen.

Het Center of Expertise Smart Sustainable Cities van de Hogeschool Utrecht is een platform voor het bedrijfsleven en kennisinstellingen. Een van de projecten richt zich op energiearmoede. Het onderzoek focust op (kwetsbare) wijken in de gemeentes Weesp en Soest. Woningcorporaties, de gemeentes, lokale vrijwilligersorganisaties en huurdersverenigingen werken daarin met de onderzoekers samen. Dit onderzoek geeft inzicht in deelname en draagvlak van bewoners voor de #energietransitie, draagt bij aan de energiebesparing door bewoners en adviseert over aanpassingen in beleid. Bij het project zijn studenten betrokken uit de HU Master Community Development en de HU Master Urban and Area Development. Informatie uit het onderzoek naar energiearmoede wordt langs de weg van onderzoeker/docent ingezet in de opleiding Bachelor Built Environment. 


Banen van de toekomst - Hogeschool van Amsterdam

Welke banen zijn er in de toekomst? Neemt een robot mijn baan over? Welke vaardigheden hebben medewerkers straks nodig? De Hogeschool van Amsterdam heeft in opdracht van de Amsterdam Economic Board er onderzoek naar gedaan, getiteld ‘Jobs of the Future’. Onderzoekers, docenten en studenten van de hogeschool voerden het onderzoek samen uit. Dat heeft geresulteerd in een instrument waarmee organisaties een skills gericht toekomstplan ontwikkelen. Op basis van producten en/of diensten die de organisatie in de toekomst wil aanbieden, brengen de deelnemers de toekomstige skills van medewerkers ermee in kaart. Inmiddels gebruiken verschillende organisaties het instrument.

Bij de opleiding Bedrijfskunde is in het vierde leerjaar een vak ontwikkeld rondom het project Jobs of the Future. Het onderzoeksproject heeft geresulteerd in verschillende praktijkgerichte vervolgprojecten, zoals onderzoek naar een ‘skillspaspoort’, assessment onder lager opgeleiden en skills, knowledge and attitudes of the future, en bouwen in de toekomst. De Hogeschool van Amsterdam voert de projecten met verscheidene partners uit, zoals TNO, Hogeschool Saxion, HAN University of Applied Sciences, James, UWV en BAM.


Toerisme en Recreatie - Breda University of Applied Sciences, HZ University of Applied Sciences en NHL Stenden University of Applied Sciences

De sluiting van verschillende sectoren zoals de horeca is een enorme klap voor de gastvrijheidsector. Wat zou de Nederlandse samenleving verliezen wanneer Toerisme en Recreatie niet overeind blijft? En wat is er nodig om haar maatschappelijke waarde te behouden en die waarde te vergroten? Gastvrij Nederland (de Nationale Raad voor toerisme, recreatie, horeca en vrije tijd) vroeg aan het Centre of Expertise Leisure Tourism & Hospitality van Breda University of Applied Sciences, HZ University of Applied Sciences en NHL Stenden University of Applied Sciences, die vraag te beantwoorden. Uit het onderzoek blijkt dat de directe bijdrage groot is met 4,4 % van het BBP. Maar de maatschappelijke meerwaarde is nog veel groter. De drie hogescholen gebruiken in hun colleges de opgedane inzichten over de waarde van toerisme en recreatie. Hun onderzoekers werken aan verschillende vervolgstudies, gericht op onder meer het perspectief van beleidsmakers. Studenten van de drie hogescholen zijn erbij betrokken via stage en scripties.