De Associate degree

Wat is een Associate degree?
Een Ad is een tweejarige praktijkgerichte hbo-opleiding die gepositioneerd is tussen het mbo niveau 4 en het hbo-bachelor eindniveau 6. Ad-afgestudeerden staan met de voeten in de praktijk, want tijdens de opleiding doen ze werkervaring op in stages, projecten en opdrachten bij organisaties. De Ad-opleiding kent een wettelijke graad, de Associate degree (artikel 7.10a Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek) en is internationaal erkend.

De Ad-opleiding vormt een belangrijke brug tussen mbo niveau 4 en de hbo bacheloropleiding. Het is de entree naar het hoger onderwijs voor mbo’ers die doorleren, voor middelbare scholieren die nog niet toe zijn aan een volledige bacheloropleiding en voor professionals die zich verder willen ontwikkelen. 

Wat houdt een Ad-opleiding in?
Tijdens de opleiding worden theorieën uit een vakgebied toegepast op praktische vraagstukken. Studenten leren hierdoor problemen signaleren en een aanpak invoeren om dit probleem op te lossen. Een uitwerking van deze methodiek is beschreven in de Handreiking onderzoekende houding op niveau 5. Een Ad-diploma heeft een unieke meerwaarde op de arbeidsmarkt, omdat het de afgestudeerden sterk verankert in de praktijk. Als zij willen, kunnen afgestudeerden ook doorstuderen met een verkorte bacheloropleiding aan een hogeschool. 

Sinds wanneer biedt het hoger onderwijs de Ad aan?
Sinds 1 januari 2018 geldt de Wet Invoering Associate degree-opleiding, waarmee Associate degree-opleidingen een zelfstandige status hebben gekregen in het Nederlandse hoger onderwijs. Dit heeft voor een impuls gezorgd in het aantal opleidingen. Er zijn nu 326 Ad-opleidingen, aangeboden in publiek bekostigde vorm (238) en in private vorm (88).

Werken hogescholen en roc's bij Ad's samen?
Om de doorstroom van studenten soepel te laten verlopen, is er intensieve, regionale samenwerking tussen hogescholen en roc’s. Dit betekent concreet dat Ad-trajecten samen worden ontwikkeld en dat mbo-docenten daarbinnen modules verzorgen, bijvoorbeeld vanuit een detachering bij een hogeschool of in een samenwerkingsverband. Zo werken docenten uit mbo en hbo samen om studenten het beste op de beroepspraktijk voor te bereiden. Ook zorgt deze samenwerking ervoor dat studenten bij doorstroom naar een Ad zich herkend voelen en dat hun opleidingen nog nauwer op elkaar aansluiten. Niet alleen docenten werken samen, ook mbo-, hbo-Ad en hbo-bachelorstudenten werken in toenemende mate in de praktijk samen in zogeheten interprofessionele leerteams. 

Wat is het belang van de Ad voor krimpregio's?
De Ad-opleiding is in veel gevallen tevens de gelegenheid om ook in krimpregio’s hoger onderwijs te kunnen volgen. De nauwe samenwerking tussen roc’s en hogescholen zorgt ervoor dat Ad-opleidingen in de regio niet alleen de aansluiting tussen mbo-hbo borgen, maar ook zorgen voor een breed opleidingsaanbod in regio’s die te maken hebben met bevolkingskrimp. Deze krimp is een groot maatschappelijk en economisch probleem dat vooral de regio’s treft. Hogescholen kunnen en willen een bijdrage leveren aan het in stand houden van regionale kennisecosystemen. 

Wat is het niveau van de Ad binnen het Europees kwalificatieraamwerk?
Ad-opleidingen worden op hogescholen aangeboden. Binnen het Europees kwalificatieraamwerk bevindt de Ad zich op niveau 5 (zie deze beschrijving NL, beschrijving Eng.). Opleidingen op niveau 6 (bachelor) en niveau 7 (master) worden ook op hogescholen aangeboden. Niveau 5 is een niveau waarbij de kracht ligt in de verbinding. Functies op niveau 5 fungeren als de schakel tussen de niveaus 4 en 6.

Een beschrijving van niveau 4 betreft een student die een mbo-4-opleiding heeft afgerond en is opgeleid voor een specifiek beroep gericht op het operationele niveau. Aan de andere kant staat niveau 6, een afgestudeerde op bachelorniveau die meer op strategisch niveau denkt en handelt. Op strategisch niveau wordt de visie bepaald en de richting die de organisatie ingaat. Op operationeel niveau wordt naar deze visie gehandeld. De Ad’er op niveau 5 kan deze visie vertalen naar het handelen. De Ad’er is zelf ook bekend met de operationele taken en kan de verbinding leggen naar het strategisch niveau en koppelt hiermee denken aan doen. 

Wat is het Landelijk Overlegplatform Associate degrees?
De Vereniging Hogescholen organiseert het Landelijk Overlegplatform Associate degrees. Met de inwerkingtreding van de nieuwe wet per 1 januari 2018 is de noodzaak tot nader overleg tussen de bekostigde hogescholen over Ad-onderwijs groter geworden. Het platform ondersteunt de Landelijke Ad-overleggen waarin samengewerkt wordt aan de gezamenlijke profilering van de vergelijkbare Ad-opleidingen. Alle bekostigde hogescholen in Nederland die de Associate degree-opleiding aanbieden, willen gaan aanbieden of geïnteresseerd zijn in Ad-onderwijs, kunnen deelnemen aan het landelijk Platform Associate degrees. Daarin zijn ook de MBO Raad en de NRTO vertegenwoordigd.