Publicaties / Sectoren

Actielijn 1: Umbrella-shaped engineer

            Actielijn 1: Umbrella shaped engineer                                         

Ontwikkelen en implementeren van een raamwerk waarin opleidingen en studenten bewuste keuzes maken voor een profiel als HTNO-professional. 

De acties binnen deze actielijn volgen twee sporen:

  • Het creëren van een gedeeld beeld van kenmerken als (1) innovatief vermogen, (2) ondernemend vermogen, (3) interdisciplinair onderzoeker, (4) mensgericht en (5) internationaal georiënteerd. Het is van belang dit beeld niet alleen binnen sector HTNO te verkrijgen, maar vooral ook te weten hoe het afnemend werkveld en auteurs van onderzoeksrapporten deze kenmerken bedoelen. 
  • Het verder uitwerken van het concept van ‘umbrella-shaped engineer’ – een raamwerk waarop hogescholen, maar vooral ook studenten zelf positionering kunnen kiezen.

Er is nadrukkelijk niet één profiel waar een (technische) hbo’er aan moet voldoen: er is nu en in de toekomst behoefte aan een variëteit aan professionals, waarbij de genoemde houdingsaspecten geen franje of leuke bijkomstigheden zijn, maar wezenlijke onderdelen waartoe een hbo-professional zich moet verhouden. Een hbo-professional moet zich kunnen positioneren op deze verschillende assen; hij/ zij moet zich bewust zijn van zijn eigen kennen en kunnen en zich onderscheidend kunnen profileren op de arbeidsmarkt. Hiertoe wordt de term umbrella-shaped professional gebruikt. Voor een hbo-professional in de bètatechniek geldt daarnaast in grote mate dat hij naast het analyseren en onderzoeken ook betrokken is bij het tot stand brengen van iets (‘ontwerpen en bouwen’). 

De umbrella-shaped engineer is een krachtig concept dat past bij de HTNO-sector. Iedereen kent de T-shaped professional. Kort gezegd wordt daarin de professional opgeleid binnen zijn eigen vakdiscipline (de verticale as van de T) en vindt de toepassing van de vakdiscipline binnen het curriculum plaats in technologische vraagstukken van steeds toenemende complexiteit (de horizontale as van de T). Maar voor de HTNO-professional geldt dat niet alleen de context waarin de engineer zijn vakdiscipline toepast verschillend kan zijn, maar ook dat hij in verschillende rollen in verschillende werkomgevingen als engineer aan het werk kan zijn en dat hij via verschillende vormen van opleiding zich tot engineer ontwikkelt. Daardoor krijgt de liggende balk van de T meerdere dimensies, waardoor de umbrella-shape ontstaat. 

Welke activiteiten worden al ontplooid?                                                                            

Verbreding bacheloropleiding
Een beginpunt van de ‘umbrella-shaped engineer’ is de verbreding van de bacheloropleidingen, zoals die ook in het rapport van de Commissie Van Pernis wordt gepropageerd. Zo hebben tien hogescholen in het kader van de techniekconversie hun opleidingen binnen het domein HBO-i geconverteerd naar de brede bachelor HBO-ICT. Daarnaast hebben ook hogescholen actief ingezet op het aanbieden van brede bachelors in meer dan één domein. Zo biedt Zuyd Hogeschool een brede bachelor Engineering aan, Built Environment en Applied Science: 

  • Studenten worden opgeleid in een brede bachelor. De term breed is wellicht wat misleidend. Natuurlijk houdt de toekomstige ingenieur zal ‘als vanouds’ met vakinhoudelijkheid bezig. Maar tegelijkertijd is er sprake van verdieping. Dat is een verzwaring; de brede bachelor is immers tegelijker breed én diep!
  • Opleiden van studenten is nauw verbonden met de maatschappij en vindt daarom praktijknabij of, beter nog, in de maatschappij, in de praktijk, plaats. Leren krijgt een authentieke en relevante beroepstaak als uitgangspunt.

Het is juist die verbondenheid met de maatschappij die de bètatechniek studenten van Zuyd motiveert en waardoor de verzwaring, breed én diep, ineens lichter wordt.

Internationaal georiënteerd
Er zijn veel Engelstalige en internationale minoren. Daarnaast neemt een aantal hogescholen deel aan het European Project Semester: Saxion,  Avans en de Haagse Hogeschool.  Binnen dit semester wordt een studieprogramma van 30 ECTS aangeboden en vindt uitwisseling plaats met Europese studenten. Binnen Zuyd Hogeschool is door de faculteit Bèta Sciences en Technology samen en International Business een minor Sustainability in Business and Technology ontwikkeld.

Inter-/ multidisciplinariteit:

  • Multi-/ interdisciplinaire onderzoeksprojecten in jaar 3 en 4. (NvdB)
  • Hogeschoolbrede multidisciplinaire minor (JWE)
  • Snijvlak-opleidingen (LvE)
  • Interdisciplinaire Questprojecten door studenten met verschillende opleidingen (DB)
  • Onderzoek doen voor bedrijven / lectoren in multidisciplinaire groepen (CF)
  • Het fenomeen  snijvlak-opleidingen wordt steeds belangrijker. 
  • Thema’s op verbreding op maatschappelijke vraagstukken (energie, biobased, smart) als een matrix over de verschillende opleidingen heen (chemie, engineering, ipo, ict) (Hanze)
  • over domeinen heen samenwerken in semester onderzoek multi/ transdisciplinair (CF)

Bij Windesheim kent de opleiding veel keuzemogelijkheden en studenten worden uitgedaagd in intradisciplinaire projecten samen te werken. Opdrachten worden zodanig geselecteerd dat hierbij meerdere disciplines noodzakelijk zijn. Studenten kunnen rollen kiezen die bij hun talenten passen. Respect voor andere rollen en expertises staat hierbij ook centraal.

Bij de Hogeschool van Amsterdam kiezen studenten, als onderdeel van hun studie, uit verschillende thema’s en kunnen op deze manier hun opleiding een eigen profiel geven.

Ondernemend vermogen
Het bedrijfsleven brengt continu ‘real life’ projecten in. Zo werkt Fontys samen met het bedrijfsleven en vele partners in de  economische ontwikkelmaatschappij Brainport Development aan het versterken van de regio Brainport. Brainport, met Eindhoven als hart, is een toptechnologieregio van wereldformaat en de groeiversneller van de Nederlandse economie. 

Innovatief vermogen
Bij Avans ondersteunt het Leer- en Innovatiecentrum (LIC) studenten en docenten bij leren, onderwijs en onderzoek. Daar wordt het onderwerp ‘leren leren’ geïntegreerd in studieloopbaanbegeleiding en de lessen Brein en Leren.

Fontys Hogeschool ICT streeft ernaar dat professionele ontwikkeling geïntegreerd is in alle studieonderdelen. Zij bieden verschillende profielen en specialisatierichtingen aan waaruit studenten bewust en onderbouwd kunnen kiezen. Zij eisen ook dat studenten zich oriënteren op en ontwikkelen in richtingen buiten de directe persoonlijke voorkeur.  


Gerelateerde artikelen