Publicaties / Sectoren

Actielijn 5: Werkveld en maatschappij

  Actielijn 5: Werkveld en maatschappij

Inrichten van het proces van aansluiting met het werkveld per domein en het ophalen van kritische maatschappelijke (cross-sectorale) thema’s om zo de ambitie voor meer studenten in de techniek door te vertalen naar kansrijke domeinen.

Welke activiteiten worden al ontplooid die een bijdrage leveren aan de actielijn?

Contact met werkveld in het onderwijs
Hogescholen hebben op verschillende manieren contact en aansluiting met het werkveld. Dit kan van industry advisory board op hogeschoolniveau tot werkveldadviescommissie of beroepenveldcommissie op opleidingsniveau. Daarnaast is er praktisch door de hele opleiding heen, maar zeker in de bovenbouw, veel interactie met het lokale of regionale werkveld, in de vorm van het mede-ontwikkelen van onderwijs, het geven van gastcolleges en het optreden als opdrachtgever van projecten. Zo heeft Fontys ICT meer dan vijftig betrokken “partners in education”. Dit zijn bedrijven die een actieve rol vervullen in het onderwijs van FH ICT. Bij de HvA is het uitgangspunt bij ieder project een opdracht bij een bedrijf; de gekozen thema’s bij de themasemesters zijn interessant voor verschillende sectoren. Tenslotte voeren hogescholen enquêtes uit bij stagebezoeken om te blijven onderzoeken of curriculum wel matcht met de gewenste expertise. 

Centres of Expertise
Een relatief nieuwe en ambitieuze samenwerkingsvorm tussen kennisinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid wordt beproefd binnen de Centers of Expertise. Die leggen de verbinding tussen het hoger beroepsonderwijs, topsectoren en maatschappelijke uitdagingen door netwerkvorming van lectoren, ondernemers, onderzoekers uit publieke en private instellingen, docenten en studenten. Drie pionierende Centres of expertise op het gebied van water, automotive en chemie startten in 2011. In de jaren daarna is er een groot aantal Centers of Expertise bijgekomen (voor een compleet overzicht zie hier). De Centers of Expertise leveren een belangrijke bijdrage aan het bevorderen van zwaartepunten in onderzoek van hogescholen. Binnen deze centres vindt de nodige afstemming binnen de regio en met de betreffende branches plaats als het gaat de verbinding van de regio met het onderwijs en de vormgeving hiervan, leven lang blijven leren en praktijkgericht onderzoek. Bij CHILL wordt de bovenbouw van de opleiding Applied Science verzorgt in het werkveld en wordt geleerd in Communities for Development. Bij de Hogeschool Leiden wordt in samenwerking met lectoraten en het Centre of Expertise Generade nascholing vormgegeven. 

Afstemmen met branches
Het Applied-Science-onderwijs heeft een herkenbaar en transparant organisatieprofiel met op het werkveld afgestemde uitstroomrichtingen. Het profiel is een dynamisch geheel waarin in afstemming met elkaar en naar de behoefte van het werkveld verschuivingen kunnen plaatsvinden. Elke hogeschool is regionaal ingebed in de kennisinfrastructuur (mbo/wo) en beroepenveld (bedrijven en instituten).  Ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de kwaliteit worden  continu gevolgd en in kaart gebracht en zo nodig op ingespeeld door formulering van gezamenlijk beleid en het opzetten van projecten. Zo is VNCI in samenwerking met DAS zowel landelijk als regionaal de behoefte in kaart aan het brengen. De Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimte, waarin alle hogescholen van het domein Bouw en Ruimte vertegenwoordigd zijn, organiseren sessies met het werkveld van dit domein over beroepsbeelden. Binnen het ICT-domein doet het HBO-i onderzoek naar carrièrepatronen van alumni om dit mee te kunnen nemen in de vorm en inrichting van de opleidingen. Daarnaast wordt dankbaar gebruikt gemaakt van de inzichten die Nederland ICT/CIO platform hebben in gewenste competenties en carrièrekansen van ICT’ers. 

Regionale kennisinstelling
Hogescholen ontwikkelen zich, mede door de Centres of Expertise en verschillende lectoraten steeds meer als regionale kennisinstelling, waar de triple helix regionaal ingericht wordt (onderwijs, onderzoek, omgeving, overheid en ondernemen). Daarnaast worden initiatieven steeds sneller en makkelijker aan elkaar gekoppeld, zoals Cybersecurity, Forensic IT en The Hague Security Delta. Daarnaast stellen hogescholen faciliteiten open voor starters en mkb, zoals bij de HAN. Ook vindt er steeds meer samenwerking in de kennisketen plaats. Zo werkt domein Creative Technologies samen met Click-NL, de TKI van de Creatieve Industrie en wordt er goed samengewerkt met het mbo en wo in het laboratoriumonderwijs. Daarnaast helpt een hogeschool door bij – en herscholing van werk naar werk of uitkering naar werk, bijvoorbeeld Inholland. Tenslotte zijn veel hogescholen aangesloten bij regionale Techniekpacten en leveren zo een bijdrage aan de maatschappelijke doelstellingen zoals die met elkaar geformuleerd zijn. 

Maatschappelijke thema’s
Hogescholen maken steeds meer werk van hun profilering en zwaartepuntvorming. De eerdergenoemde Centres of Expertise sluiten veelal aan op de topsectoren zoals die . Daarnaast hebben hogescholen bewust ook maatschappelijke – regionale – thema’s gekozen om zich op te profileren. Zo focust de HAN zich op duurzame elektrische energie en heeft de Hanzehogeschool onder andere Healthy Ageing als speerpunt. Deze thema’s worden niet alleen gebruikt voor het praktijkgericht onderzoek, maar ook voor de inrichting van het onderwijs. Zo wordt binnen de Hogeschool Rotterdam zowel bij Creative Media and Game Technologies en Communicatie en Multimediadesign vanaf jaar 1 door de studenten gewerkt aan maatschappelijke thema’s met externe opdrachtgevers waarbij altijd een connectie is met stad & regio Rotterdam. Zie ook thema 4 (actielijn 8 en 9). 

Welke activiteiten is men voornemens te ontplooien die gaan bijdragen aan de actielijn?

Domein Applied Science zal een overzicht publiceren en blijvend actualiseren waarin het onderwijs en onderzoekaanbod inzichtelijk wordt weergegeven. Het overzicht wordt regelmatig bijgesteld op basis van ontwikkelingen in de sector en de maatschappij en in afstemming met de sector.  Daarnaast wordt een analyse uitgevoerd waarbij het huidige aanbod wordt vergeleken met de behoefte op de arbeidsmarkt.

Op andere plekken zal de inrichting van de triple helix middels de 5O’s (Onderwijs, onderzoek, omgeving, ondernemen, overheid) naar verwachting leiden tot nieuwe publiek private samenwerking, ook tussen Centres of Expertise, Centra voor Innovatief Vakmanschap en iLAB’s.

Tenslotte kwam bijvoorbeeld tijdens de afgelopen HTNO-tweedaagse duidelijk naar voren dat we met elkaar in een transitie zitten: van uniform onderwijs via differentiatie/ multidisciplinair onderwijs naar individueel onderwijs; van business-to-consumer naar business-to-business; van batchproductie naar continue productie; van aanbod/ onderwijs-gestuurd naar vraag/ ontwikkeling-gedreven. Hier horen nieuwe taal, beelden en metaforen bij, die we met elkaar moeten ontwikkelen. 

De acties binnen dit thema zijn gericht op het ontwikkelen van een meer vraaggestuurd opleiidngsaanbod voor een leven lang blijven leren (van 17 tot 67) en alle randvoorwaarden die daar voor nodig zijn, zoals leerweg-onafhankelijk toetsing en modulair aanbieden van onderwijs.


Gerelateerde artikelen